Τάνταλος

Ο αχόρταγος βασιλιάς με την προκλητική αλαζονεία και την αιώνια καταδίκη στην ελληνική μυθολογία.

Ο Τάνταλος έγινε γνωστός για την αθάνατη τιμωρία που υπέστη, καθώς πάντα προσπαθούσε να φτάσει τα φρούτα που συνεχώς απομακρύνονταν λίγο πιο ψηλά από το επίπεδο που μπορούσε να αγγίξει. Αυτή ήταν η τιμωρία του για μια σειρά από εγκλήματα που προσβλήθηκαν από τους θεούς.

Ο Τάνταλος ήταν γιος του Δία και της Ωκεανίδας Πλουτώς. Παρά τις διάφορες εκδοχές για την τοποθεσία του βασιλείου του, ο Τάνταλος ήταν βασιλιάς. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι βασίλευε στη Σίπυλο της Λυδίας, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι είχε την εξουσία στη Φρυγία ή τη Παφλαγονία. Σύμφωνα με τον αρχαίο γεωγράφο Παυσανία, ο τάφος του Τάνταλου βρίσκεται στο όρος Σίπυλος, ενώ σύγχρονοι αρχαιολόγοι έχουν προτείνει διάφορες άλλες πιθανές τοποθεσίες. Ωστόσο, ο μύθος του Τάνταλου δεν παρέχει αρκετές πληροφορίες για να τον συνδέσουμε με ένα ιστορικό πρόσωπο.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Τάνταλος παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε πολλά παιδιά. Η κόρη του, Νιόβη, πρόσβαλε τους θεούς υποστηρίζοντας ότι τα παιδιά της ήταν πιο όμορφα και αξιόλογα από τα ίδια τα παιδιά των θεών. Ως τιμωρία, η Λητώ, ο Απόλλων και η Άρτεμις σκότωσαν τα παιδιά της Νιόβης και τη μεταμόρφωσαν σε πέτρα στον όρος Σίπυλο.

Η τραγωδία συνεχίστηκε και στη γενιά του Τάνταλου. Οι εγγονοί του, Ατρέας και Θυέστης, ανταγωνίζονταν για την κατάκτηση του θρόνου στις Μυκήνες. Η έχθρα αυτή διατηρήθηκε και στην επόμενη γενιά, όταν ο Αίγισθος, γιος του Θυέστη, δολοφόνησε τον Αγαμέμνονα, γιο του Ατρέα.

Ο Τάνταλος πρόσβαλε τους θεούς με διάφορους τρόπους. Ως γιος του Δία, ήταν πάντα ευπρόσδεκτος στον Όλυμπο, όπου οι θεοί τον προσκάλεσαν για να μετέχει στους θείους δείπνους. Ωστόσο, με τη συμπεριφορά του στο τραπέζι, πρόσβαλε τους θεούς, προδίδοντας τη συνταγή από απαγορευμένο νέκταρ και την αμβροσία, αποκαλύπτοντας και άλλα θεϊκά μυστικά που άκουγε κατά τη διάρκεια των δείπνων.

Ο Τάνταλος διέπραξε ένα ακόμα αποτρόπαιο έγκλημα, που θεωρήθηκε ακόμα πιο σοβαρό. Λέγεται ότι προσκάλεσε τους θεούς σε ένα γεύμα, ίσως για να εξιλεωθεί για την κακή του συμπεριφορά, αλλά αποφάσισε να δοκιμάσει την πανοπτεία τους. Έτσι, θανάτωσε τον ίδιο του τον γιο, τον Πέλοπα, και τον μαγείρεψε σε έναν καζάνι, σερβίροντας την σάρκα του στο δείπνο, με σκοπό να δει αν οι θεοί θα αντιληφθούν την απάνθρωπη αυτή πράξη. Οι θεοί, αντιλήφθηκαν το αποτρόπαιο γεγονός και αρνήθηκαν να φάνε. Ωστόσο, η θεά Δήμητρα, είχε βυθιστεί στο πένθος για την απώλεια της κόρης της, της Περσεφόνης, η οποία είχε απαχθεί στον Κάτω Κόσμο. Ανήδεης για το τι συνέβη, η Δήμητρα κατανάλωσε τον ώμο του Πέλοπα. Οι θεοί κατάφεραν να αναστήσουν το παιδί και να του δώσουν έναν νέο ώμο, φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο, αντικαθιστώντας τον προηγούμενο που είχε φαγωθεί.

Ωστόσο, δεν συγχώρησαν ποτέ τον Τάνταλο για την αποτρόπαια πράξη του. Ο Τάνταλος λέγεται ότι είχε κλέψει έναν χρυσό σκύλο που ανήκε στον Δία ή ότι έπεισε κάποιον με το όνομα Πανδάρεο να τον κλέψει εξ ονόματός του. Όταν ρωτήθηκε, ο Τάνταλος όρκισε στο όνομα του Δία, του πατέρα του, ότι δεν γνώριζε τίποτα για το σκυλί. Ο Δίας εξοργίστηκε τόσο πολύ για αυτή την ψευδοομολογία, που εκτόξευσε ένα βράχο από τον βουνό Σίπυλο, επάνω στον Τάνταλο, σκοτώνοντάς τον. Ο βασιλιάς τότε μεταφέρθηκε στον Άδη, όπου τον περίμενε μια ακόμα πιο βασανιστική τιμωρία.

Στα Τάρταρα, τον τόπο προορισμού για την τιμωρία όλων των αμαρτωλών, στον Τάνταλο είχε επιβληθεί να στέκεται μέσα σε μια λίμνη με καθαρό νερό μέχρι το πηγούνι. Όμως, κάθε φορά που προσπαθούσε να σκύψει για να ανακουφιστεί με μια γουλιά, η στάθμη της λίμνης υποχωρούσε, αφήνοντας το νερό απαγορευτικά απόκρημνα και μακριά από τα χείλη του. Από πάνω του, κρεμόντουσαν κλαδιά φορτωμένα με λαχταριστά φρούτα, ζουμερά και ελκυστικά. Όμως, κάθε φορά που ο Τάνταλος προσπαθούσε να τα απολαύσει, ο άνεμος τα ανασήκωνε ακατάπαυστα, ανυπόφορα μακριά από την εμβέλειά του. Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, ο Δίας επέβαλε στον Τάνταλο να κουβαλά έναν ογκώδη βράχο, οπότε πέρα από την πείνα και τη δίψα που τον ταλαιπωρούσαν αιώνια, ο Τάνταλος έπρεπε να αντιμετωπίζει και τον φόβο του ότι ο βράχος θα τον συνθλίψει, αφού εξακολουθούσε να ισορροπεί πάνω από το κεφάλι του.

Η μοίρα του Τάνταλου έγινε παράδειγμα για όσους έπεσαν στην παγίδα να προκαλέσουν την οργή των θεών. Στην Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας επισκέφθηκε τον κόσμο των νεκρών, είδε με τα ίδια του τα μάτια τη βάσανο του Τάνταλου. Ο Όμηρος περιέγραψε τα δέντρα με τα ροδάκινα, τα αχλάδια, τα φρέσκα μήλα, τις ελκυστικά σύκα και τις ελιές που αιώνια έπαιζαν με τον Τάνταλο.